ხერხემლის დეგენერაციულ-დისტროფიული დაავადებები, ან, უფრო მარტივად, ოსტეოქონდროზი, არა მხოლოდ აზიანებს ჩვენი პლანეტის ზრდასრული მოსახლეობის რაოდენობას, არამედ ბევრად ახალგაზრდდება. დღეს ჩვენი პლანეტის სამუშაო ასაკის მოსახლეობის 80% -ზე მეტს პერიოდულად აწუხებს ხერხემლის ტკივილი.
ოსტეოქონდროზი- ხერხემლის დაავადება, რომელიც იწვევს მალთაშუა დისკების და ძვლის ძირეული ქსოვილის დეგენერაციულ-დისტროფიულ დაზიანებას, რომელსაც თან ახლავს ხერხემლის პროცესების გასქელება და ხერხემლის გასწვრივ ლიგატების ელასტიურობის დაკარგვა. ეს იწვევს ხრტილოვან ქსოვილში დაბერებას, გაუწყლოებას და სტაბილურობის დაკარგვას.
ოსტეოქონდროზი არ არის მხოლოდ ხერხემლის ტკივილის ან კიდურებში მგრძნობელობის დაქვეითების გამოვლინება, ეს არის მთელი ორგანიზმის დაავადება. და როგორც მრავალი გამოკვლევა ადასტურებს, ოსტეოქონდროზი პირდაპირ გავლენას ახდენს პრაქტიკულად ყველა შინაგან ორგანოზე. მაგალითად, საშვილოსნოს ყელის ხერხემლის დარღვევები გავლენას ახდენს მხედველობის, სმენის, გონებრივი და გონებრივი აქტივობის ორგანოების მუშაობაზე. გულმკერდის რეგიონში ისინი არღვევენ გულსისხლძარღვთა სისტემის მუშაობას, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტს. ხოლო წელის ხერხემლის დეგენერაციულ-დისტროფიული ცვლილებები იწვევს ორგანოთა პრობლემებსმცირე მენჯის, მათ შორის შარდსასქესო მიდამოში და ქვედა კიდურებში. მაგალითად, იმავე ქვედა კიდურებში მას თან ახლავს სხვადასხვა ტკივილი, კუნთების კრუნჩხვები, "მცოცავი მცოცავი", კიდურების დაბუჟება და შემდგომში მათი ატროფია. ამიტომ, ამ პათოლოგიის ადრეული გამოვლენა და კვალიფიციური მკურნალობა ძალზე მნიშვნელოვანია. ბევრ ადამიანს, ვინც პირველად ხვდება მალთაშუა თიაქრის დიაგნოზს, მათი მკურნალობის მეთოდების არჩევის წინაშე დგება. ქირურგიული მკურნალობის შესახებ წინადადება ბევრს შოკისმომგვრელ მდგომარეობაში აყენებს, რაც აიძულებს მათ ალტერნატიული თერაპიები ეძებონ. ზოგი დაუყოვნებლივ მიმართავს ტრადიციულ მკურნალებს, ძვლების შემქმნელებს, სხვები სხვადასხვა მედიკამენტებს იღებენ, სხვები საერთოდ არაფერს აკეთებენ, ეთანხმებიან მოსაზრებას, რომ დაავადება უნდა განიხილებოდეს, როდესაც ის ძალიან შემაშფოთებელია. ამასთან დაკავშირებით, არსებობს ნეიროქირურგების ფრთიანი გამოხატვა - "თიაქრით სიარული ყუმბარით სიარულს ჰგავს, არავინ იცის როდის აფეთქდება! "სამწუხაროდ, ქირურგიული მკურნალობა, იქნება ეს ნეიროქირურგიული თუ ორთოპედიული, არ წარმოადგენს პანაცეას. ბევრ პაციენტში, ოპერაციის შემდეგაც კი, ტკივილი ხერხემალში გრძელდება, რომელიც უკავშირდება ციკატრიული ადჰეზიას და ხშირად ხდება რეციდივები (აშკარა გამოჯანმრთელების შემდეგ დაავადების ახალი გამწვავება ("დაბრუნება") - განმეორებითი თიაქრები.
ოსტეოქონდროზის დროს ყველაზე ხშირად ზიანდება მალთაშუა დისკები. ეს უნიკალური ხრტილის გამრეცხი არა მხოლოდ ჩვენი 33 ხერხემლის ხერხემალს აკავშირებს. მისი კარგი სამუშაო მდგომარეობა, მობილურობა, ელასტიურობა, ელასტიურობა, დატვირთვას გაუძლოს უნარი პირდაპირ დამოკიდებულია მალთაშუა დისკების მდგომარეობაზე. ისინი ემსახურებიან გაზაფხულის ამორტიზატორებს, რათა დატვირთონ დატვირთვა.
ოსტეოქონდროზი თავს იჩენს უკვე ცხოვრების პირველ ათწლეულებში და, დაკვირვების თანახმად, ბიჭებში უფრო ხშირად, ვიდრე გოგონებში.
თუ არ გაუმკლავდებით ოსტეოქონდროზის პროფილაქტიკას და მკურნალობას, დაავადება პროგრესირებს, თანდათანობით იმოქმედებს მთლიანი ხერხემალი, რამაც საბოლოოდ შეიძლება გამოიწვიოს თიაქარიანი დისკი, ნერვული დაბოლოებების და ზურგის ტვინის ნაწილების დაჭიმვა. მძიმე შემთხვევებში ოსტეოქონდროზის შედეგები შეიძლება აღმოიფხვრას მხოლოდ ქირურგიული ჩარევით ხანგრძლივი გამოჯანმრთელების და რეაბილიტაციის პერიოდით.
ოსტეოქონდროზის სახეები
ხერხემლის იმ ნაწილის მიხედვით, რომელზეც დაზარალდა დაავადება, განასხვავებენ ოსტეოქონდროზის შემდეგ ტიპებს:
- საშვილოსნოს ყელის ოსტეოქონდროზიან საშვილოსნოს ყელის ხერხემლის ოსტეოქონდროზი.
- გულმკერდის ოსტეოქონდროზიან გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზი.
- წელის ოსტეოქონდროზიან წელის ხერხემლის ოსტეოქონდროზი.
- საერთო ოსტეოქონდროზი, ეს მაშინ, როდესაც დაავადება ერთდროულად ვრცელდება ხერხემლის ორ ან სამ ნაწილზე.
- Პირველი:ამ ეტაპზე ოსტეოქონდროზის მთავარი სიმპტომია არასტაბილურობა, რომელიც ვლინდება ხერხემლის დისკების საწყის დარღვევებში. თავს ცუდად და არაკომფორტულად გრძნობს.
- მეორე:ოსტეოქონდროზის მეორე ეტაპის მთავარი სიმპტომია დისკის პროტრუზია. იწყება ანულოუსის ფიბროზუსის განადგურება, ხერხემლებს შორის ხარვეზები მცირდება, შესაძლებელია ნერვული დაბოლოებების ტკივილის სინდრომებით ტკივილები.
- მესამე:ოსტეოქონდროზის ამ ეტაპზე ბეჭის განადგურება ხდება მალთაშუა თიაქრების გაჩენისას. მესამე ეტაპი ხასიათდება ხერხემლის მნიშვნელოვანი დეფორმაციით.
- მეოთხე:ოსტეოქონდროზის ბოლო და ყველაზე მძიმე ეტაპი. რთულია გადაადგილება. ნებისმიერი მოძრაობა იწვევს მწვავე ტკივილს. პერიოდულად შეიმჩნევა მდგომარეობის გაუმჯობესება და ტკივილი იკლებს, მაგრამ ეს აშკარად მიუთითებს ძვლის წარმონაქმნების წარმოქმნაზე. ისინი აკავშირებენ ხერხემლებს, ამცირებენ გადაადგილების უნარს და ინვალიდობას იწვევს.
ოსტეოქონდროზის განვითარების ოთხი ეტაპი
ოსტეოქონდროზისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები
ოსტეოქონდროზიით დაავადებული პაციენტები უჩივიან ზურგის მუდმივ ტკივილს, რომელსაც ხშირად თან ახლავს კიდურების დაბუჟება და ტკივილი. ადექვატური მკურნალობის არარსებობის შემთხვევაში ხდება კიდურების წონის დაკლება და ატროფია. ძირითადი სიმპტომებია:
- ზურგის მუდმივი მტკივნეული ტკივილი, დაბუჟების შეგრძნება და ტკივილები კიდურებში;
- მომატებული ტკივილი მოულოდნელი მოძრაობებით, ფიზიკური დატვირთვა, წონის აწევა, ხველა და ცემინება;
- შემცირდა მოძრაობის დიაპაზონი, კუნთების სპაზმები;
- საშვილოსნოს ყელის ხერხემლის ოსტეოქონდროზიით: ტკივილი მკლავებში, მხრებში, თავის ტკივილი; ე. წ ხერხემლის არტერიის სინდრომის შესაძლო განვითარება, რომელიც შემდეგი საჩივრებისგან შედგება: ხმაური თავის არეში, თავბრუსხვევა, მოციმციმე „ბუზები", ფერადი ლაქები თვალებამდე დამწვარი მწვავე თავის ტკივილის დროს. ხერხემლის არტერიის სინდრომის მიზეზი შეიძლება იყოს მისი სპაზმი, როგორც საპასუხო სიმპათიური წნულის პირდაპირი გაღიზიანების გამო ძვლოვანი ზრდის გამო, დისკის თიაქარი, მალთაშუა სახსრის ართროზი და რეფლექსური რეაქცია ხერხემლის ნებისმიერი რეცეპტორის გაღიზიანების გამო. ხერხემლის არტერიის სინდრომის არსებობამ შეიძლება გაამძაფროს კორონარული ან გულ-კუნთოვანი პათოლოგიის მიმდინარეობა, თუ ეს არსებობს;
- გულმკერდის ხერხემლის ოსტეოქონდროზიით: ტკივილი გულმკერდში (გულმკერდის "წილის მსგავსად"), გულისა და სხვა შინაგანი ორგანოების რეგიონში;
- წელის ხერხემლის ოსტეოქონდროზით: ზურგის ტკივილი, გასხივება საკრავზე, ქვედა კიდურებზე, ზოგჯერ მენჯის ორგანოებში;
- ნერვის ფესვების დაზიანება (თიაქარი მალთაშუა დისკებით, ძვლების გამონაყარებით, სპონდილოლისთეზით, სპონდილოართროზით): ტკივილის გადაღება და მგრძნობელობის დაქვეითება, ჰიპოტროფია, ჰიპოტენზია, ნერვულ კუნთებში სისუსტე, რეფლექსების დაქვეითება.
ოსტეოქონდროზის დიაგნოზი
წინასწარი დიაგნოზის დადგენა ხდება პაციენტის პირველადი გამოკვლევის დროს. გამოკვლევას ჩვეულებრივ ატარებს ნევროლოგი, პაციენტის პრეტენზიებთან დაკავშირებით ადგილობრივი ცვლილებების შესახებ, რაც შეიძლება გამოხატავდეს ტკივილს, დეფორმაციას ან მობილობის შეზღუდვას. ხერხემლის გამოკვლევა ხდება პაციენტთან ფეხზე მდგომი, მჯდომი და მწოლიარე მდგომარეობაში, როგორც დანარჩენი, ისე მოძრაობაში. ზურგის დაზიანების დონე განისაზღვრება ხერხემლის რაოდენობის დათვლით გარკვეული ანატომიური ღირშესანიშნაობებიდან ან სპეციალური სქემის მიხედვით.
ზურგის გამოკვლევისას ყურადღება მიაქციეთ პოზას, მაგისტრალის სტრუქტურულ მახასიათებლებს, აღნიშნეთ ბოჭკოვანი პროცესების ხაზი (უკანა შუა ღარი), მხრის პირების ქვედა კუთხეები, ილიას ძვლების მწვერვალები, გვერდითი წელისა და კისრის კონტურები, მხრის სარტყლის პოზიცია, ინტერგლუტალური ღარის გადახრა ვერტიკალურიდან, გამოავლინეს პროტრუზია, ზურგის პროცესების გამოდევნა ყურადღება მიაქციეთ ხერხემლის გვერდით მდებარე კუნთების რელიეფს.
ხერხემლის შეგრძნება საშუალებას გაძლევთ შეავსოთ გამოკვლევის მონაცემები (დეფორმაციის არსებობა ან არარსებობა), განსაზღვროთ ტკივილის ლოკალიზაცია, ხარისხი და ხასიათი. პალპაციისას ასევე აღინიშნება ხერხემლის გვერდით მდებარე კუნთების დაძაბულობა. ხერხემლის დაზიანებისა და დაავადებების უმეტესობას თან ახლავს კუნთების ტონუსის მომატება.
ხერხემლის მოხრა ხერხემლის სხვადასხვა ნაწილში მოძრაობის დიაპაზონის დასადგენად გამოიყენება.
ხერხემლის შესწავლაში მთავარი როლი ენიჭება რენტგენოგრაფიას, კომპიუტერულ ტომოგრაფიასა და მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას, რომლის დახმარებით განისაზღვრება დაზიანების დონე, ხდება დიაგნოზის გარკვევა და კონკრეტიზაცია და ვლინდება ფარული პათოლოგიები. დიაგნოსტიკური მონაცემები დამსწრე ექიმს საშუალებას აძლევს დაადგინოს მკურნალობის ტაქტიკა და აირჩიოს მკურნალობის ყველაზე ეფექტური მეთოდები.
ხერხემლის ოსტეოქონდროზი, მკურნალობა მოძრაობით
კომპლექსური კონსერვატიული მკურნალობა მოიცავს ფიზიოთერაპიულ ვარჯიშებს, ფიზიოთერაპიას, მასაჟს, მანუალური თერაპიას, ხერხემლის მოზიდვას (ტრაქციას), რეფლექსოლოგიას, წამლის თერაპიას.
ფიზიოთერაპიის ვარჯიშები (სავარჯიშო თერაპია) - კუნთოვანი სისტემის დაავადებების კონსერვატიული მკურნალობის ძირითადი მეთოდი არის დოზირებული დატვირთვის შექმნა, რომელიც მიზნად ისახავს ნერვის ფესვების დეკომპრესიას, კუნთოვანი კორსეტის კორექციასა და გაძლიერებას, ზრდის გარკვეული სტერეოტიპის მოცულობას და განვითარებას. მოძრაობებისა და სწორი პოზას, რაც ligamentous- კუნთოვან აპარატს ანიჭებს საჭირო მოქნილობას, ასევე გართულებების თავიდან ასაცილებლად. ეს მიიღწევა სარეაბილიტაციო აღჭურვილობითა და ერთობლივი ტანვარჯიშის რეგულარული ვარჯიშებით. ვარჯიშის შედეგად უმჯობესდება სისხლის მიმოქცევა, ნორმალიზდება მალთაშუა დისკების მეტაბოლიზმი და კვება, მალათაშორისი სივრცე იზრდება, კუნთის კორსეტი იქმნება და ხერხემლის დატვირთვა იკლებს.
ფიზიოთერაპია არის მკურნალობის მეთოდი, რომელიც იყენებს ფიზიკურ ფაქტორებს: დაბალი სიხშირის დინებები, მაგნიტური ველები, ულტრაბგერითი, ლაზერი და ა. შ. იგი გამოიყენება ტკივილის, ანთების, დაზიანებების და ოპერაციების შემდეგ რეაბილიტაციის მიზნით. ფიზიოთერაპიის მეთოდების გამოყენებისას, მრავალი დაავადების მკურნალობის დრო იკლებს, იზრდება მედიკამენტების გამოყენების ეფექტურობა და მათი დოზის შემცირება, არ არის გვერდითი მოვლენები, რომლებიც თან ახლავს მედიკამენტურ მკურნალობას.
მასაჟი არის მექანიკური მრიცხველის მოქმედების მეთოდების ერთობლიობა ხახუნის, წნევის, ვიბრაციის სახით, რომელიც ხორციელდება უშუალოდ ადამიანის სხეულის ზედაპირზე ხელებით. ეფექტურად ხსნის კუნთების დაძაბულობას, კუნთების ტკივილს, აუმჯობესებს სისხლის მიმოქცევას, ახდენს მატონიზირებელ მოქმედებას.
მანუალური თერაპია ინდივიდუალურად მორგებულია საყრდენ-მამოძრავებელ სისტემაზე, ხერხემლის და სახსრების მწვავე და ქრონიკული ტკივილის შესამსუბუქებლად, ასევე მოძრაობის დიაპაზონისა და სწორი პოზის გასაზრდელად. მანუალური თერაპიის ერთ – ერთი მიმართულებაა ვისცერული მანუალური თერაპია, რომელიც ხელს უწყობს ორგანოების ნორმალური მობილობის აღდგენას, აუმჯობესებს სისხლის მიწოდებას, ლიმფურ ცირკულაციას, ახდენს მეტაბოლიზმის ნორმალიზებას, აღადგენს იმუნიტეტს და ხელს უშლის ქრონიკული დაავადებების გამწვავებას.
ხერხემლის წევა (წევა) ხერხემლისა და სახსრების ტკივილის სინდრომების მკურნალობის ეფექტური მეთოდია ინდივიდუალურად შერჩეული დატვირთვის გამოყენებით სპეციალური აღჭურვილობის გამოყენებით. პროცედურა მიზნად ისახავს მალთაშუა სივრცის გაზრდას, ტკივილის შემსუბუქებას და ხერხემლის ანატომიურად სწორი ფორმის აღდგენას.
რეფლექსოთერაპია - ადამიანის სხეულის რეფლექსოგენურ ზონებსა და აკუპუნქტურის წერტილებზე ზემოქმედების სხვადასხვა თერაპიული ტექნიკა და მეთოდი. რეფლექსოლოგიის გამოყენება სხვა თერაპიულ მეთოდებთან ერთად მნიშვნელოვნად ზრდის მათ ეფექტურობას. ყველაზე ხშირად, რეფლექსოლოგია გამოიყენება ოსტეოქონდროზის დროს, რომელსაც თან ახლავს ტკივილი, ნერვული სისტემის დაავადებები, ძილის დარღვევები, ფსიქიური დისბალანსი, ასევე ჭარბი წონა და მოწევა. გარკვეულ წერტილებზე მოქმედებით, თქვენ შეგიძლიათ სხეული ჰარმონიაში მოიყვანოთ და მრავალი დაავადება მკურნალობა.
მედიკამენტური თერაპია ნაჩვენებია დაავადების გამწვავების დროს, მიზნად ისახავს ტკივილის შემსუბუქებას, ანთებითი პროცესის განმუხტვას და მეტაბოლური პროცესების გაძლიერებას კუნთოვანი ან ინტრავენური ინექციების გამოყენებით ნარკოტიკების მიღებით.
მიუხედავად იმისა, რომ ყოველი ზემოთ ჩამოთვლილი მეთოდი ძალზე ეფექტურია, მდგრადი თერაპიული ეფექტის მიღება შესაძლებელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც რეაბილიტაციის აპარატზე ვარჯიშებთან ერთად, ე. ი. კუნთის სრულფასოვანი კორსეტის შექმნისას.
რეკომენდაციები ოსტეოქონდროზის პროფილაქტიკისა და პროფილაქტიკისთვის
ოსტეოქონდროზის თავიდან ასაცილებლად ან ტკივილის შესამცირებლად, ამ დაავადებით დაავადებულებს ურჩევენ, რაც შეიძლება დიდხანს იმყოფებოდნენ მდგომარეობაში, სადაც მალათაშუა დისკებზე დატვირთვა მინიმალური იქნება, და ამავე დროს, საჭიროა ზურგის კუნთების დაჭიმვა, რაც შეიძლება ხშირად ხერხემლის მიდამოებში მეტაბოლური პროცესების მხარდაჭერის მიზნით. ზოგადი რეკომენდაციები მოდის ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვით, გარდა ამისა, თითოეულ შემთხვევაში, დამსწრე ექიმი განსაზღვრავს კერძო რეკომენდაციებს.
პროფილაქტიკისთვის დაცული უნდა იყოს შემდეგი წესები:
- არ გადატვირთოთ ხერხემალი, არ შექმნათ პირობები მალთაშუა დისკებში გაზრდილი წნევისთვის:
- ვერტიკალური დატვირთვის შეზღუდვა;
- არ გააკეთოთ უეცარი მოძრაობები, განსაკუთრებით სხეულის მობრუნებები მოღუნვის დროს;
- მოერიდეთ დიდი სიმაღლიდან დაცემას და გადახტომას, ხერხემლის დაზიანებებსა და სისხლჩაქცევებს;
- უფრო ხშირად შეცვალეთ თქვენი სხეულის პოზიცია;
- ზურგი სწორად დაიჭირე;
- შეეცადეთ შეინარჩუნოთ ხერხემლის ბუნებრივი ფიზიოლოგიური მრუდები: მწოლიარე მდგომარეობაში ხერხემლის დატვირთვა მინიმალურია, მაგრამ საწოლი უნდა იყოს ნახევრად ხისტი (სასურველია სძინავს მყარ ორთოპედიულ ლეიბსა და ორთოპედიულ ბალიშზე); მჯდომარე მდგომარეობაში, ზურგი სწორი გაქვთ კუნთების გამო ან დაჭერით სავარძლის ან სკამის საზურგესთან (სავარძელი უნდა იყოს საკმარისად მყარი, ხოლო ზურგს წელის არეში უნდა ჰქონდეს გადახრილი), თავი სწორად დაიჭირეთ; მდგარ მდგომარეობაში შეცვალეთ ფეხი, რომელსაც უფრო ხშირად ეყრდნობით; საწოლიდან ან სკამიდან წამოდგომა, ასევე წოლა და ჯდომა უნდა გაკეთდეს ხელებით დაძაბვის ან ზურგის დაქაჩვის გარეშე;
- ფიზიკური დატვირთვის წინ, დალიეთ წყალი და შეიზილეთ ზურგი, ეს სისხლს გაფანტავს, დააჩქარებს მეტაბოლურ პროცესებს და მალთაშუა დისკებს საშუალებას მისცემს ტენიანობის საკმარისი რაოდენობა შეიწოვება;
- არ აწიოთ და არ გამართოთ მძიმე საგნები გაშლილ მკლავებზე, აღზარდოთ საგანი, ჩამოჯდეთ და შემდეგ ადგეთ მასთან, ხოლო ობიექტები უნდა იყოს სხეულთან რაც შეიძლება ახლოს;
- წონის ტარებისას შეეცადეთ თანაბრად განაწილდეთ დატვირთვა, ანუ არ ატაროთ ჩანთები ერთ ხელში და ა. შ. არ გაჭიმეთ ხელები წინ და გამოიყენეთ მძიმე ტვირთის, ეტლების, ჩანთების ან ჩემოდნების ბორბლებზე, ზურგჩანთებზე ტარება;
- მძიმე სამუშაოების შესრულებისას, რომლებიც დაკავშირებულია წონის აწევას, გადაადგილებას ან ტარებას, გამოიყენეთ ფართო ქამარი ან სპეციალური კორსეტი;
- არ ასწიოთ დატვირთვა 10 კგ-ზე მეტი;
- ნებისმიერი სამუშაოს შესრულებისას შეეცადეთ რაც შეიძლება ნაკლებად მოირგოთ და მოხრილ მდგომარეობაში იყო და პერიოდულად განიტვირთოთ ხერხემალი (ბარზე ჩამოკიდებული, ხელების აწევით დაჭიმვა, წოლა);
- აცვიათ კომფორტული ფეხსაცმელი; ქალებმა უნდა შეზღუდეთ მაღალქუსლიან ფეხსაცმელში სიარული.
- რეგულარულად ივარჯიშეთ კორსეტის გასამაგრებლად და შესანარჩუნებლად. ცურვა სასარგებლოა.
- მიიღეთ კონტრასტული შხაპი, შეარბილეთ სხეული.
- ნუ გაცივდებით.
- მოერიდეთ სკანდალებს, სტრესულ სიტუაციებს.
- Სწორად კვება.
- Არ მოწიო.